متادیتا چیست؟

متادیتا چیست؟

مِتادیتا، فراداده، داده‌نما، اَبَرداده و یا فوق‌داده (به انگلیسی:  (Metadata به آن دسته از داده‌ها گفته می‌شود که جزئیات یک داده دیگر را تشریح می‌کنند.

در کتابداری، برگه‌های داده‌نما معمولاً شامل اطلاعاتی همچون نام نویسنده کتاب، تاریخ چاپ، تعداد صفحات، شمارگان، زبان کتاب، نام مترجم، کلیدواژه ها و غیره هستند. هدف از داده‌نمایی، دستیابی آسان‌تر و بهتر به داده‌های موجود است. مهم‌ترین کاربردهای فراداده به شرح ذیل است:

• کمک به کشف و بازیابی مؤثر اطلاعات،
• جلوگیری از دسترسی برخی کاربران به داده‌ها (مانند کودکان)،
• ارائه اطلاعاتی در مورد مالک یا پدیدآورنده منبع مانند نشانی پست الکترونیکی،
• کمک به مدیریت داده‌ها.

متادیتا در داده‌های دیجیتالی

در داده‌های دیجیتالی متادیتاها نقش دیگری را نیز بر عهده دارند به این صورت که با وجود متادیتا در یک داده دیجیتال آن داده می‌تواند از اعتبار لازم برخوردار باشد؛ به‌عنوان‌نمونه، دوربین‌های دیجیتال به‌همراه فایل‌های تصویری که از یک شیء می‌گیرند مقداری داده نیز به آن می‌افزایند که شامل اطلاعاتی همچون مُدل دوربین دیجیتال و کارخانه سازنده آن می‌باشد که همراه با فایل اصلی ذخیره می‌گردد و با بازنمودن و ویرایش یک فایل دیجیتال توسط برنامه‌های کامپیوتری، متادیتاهای موجود در فایل اصلی از بین رفته و بدین‌صورت فایل اعتبار و اصلیت خود را از دست می‌دهد و به‌عنوان یک فایل دست‌کاری‌شده و غیراصل درمی آید. این متادیتاها فایل‌هایی متنی می‌باشند که همراه با عکس و در درون فایل آن ذخیره می‌گردند و درحالت عادی هنگام مشاهده فایل عکس قابل‌مشاهده نمی‌باشند. تاریخچه این پدیده به دورانی برمی‌گردد که در آن شرکت‌های سازنده برای اثبات اینکه آیا یک تصویر گرفته‌شده با کیفیت مشخص مربوط به دوربین‌های دیجیتالی ساخت این شرکت می‌باشد یا خیر، به فایل‌های موجود متادیتا را می‌افزودند که البته امروزه برای اثبات اصل بودن یک تصویر دیجیتال نیز از آن استفاده می‌گردد. به‌عنوان‌نمونه، فرض نمائید تصویری را به شما نشان می‌دهند و از شما می‌خواهند تا اثبات نمائید که آیا این تصویر یک تصویر واقعی می‌باشد یا اینکه یک تصویر ساخته‌شده یا دست‌کاری‌شده توسط برنامه‌های کامپیوتری می‌باشد که برای انجام این عمل با مراجعه به متادیتاهای موجود در فایل دیجیتال متوجه می شویم که این فایل آیا اصل می باشد یا خیر.